Waar komt de Marathon vandaan?

Waar komt de marathon vandaan?

De marathon is een van de populairste afstanden die overal ter wereld wordt gelopen. Elk jaar worden er honderden wedstrijden georganiseerd. Maar wie heeft ooit besloten om hardloopwedstrijden te houden over een afstand van exact 42,195 km?

Om te beginnen is Marathon een stadje in Griekenland en de locatie van de beroemde Slag bij Marathon in 490 v. Chr., toen de invasiemacht van de Perzen werd verslagen door de Atheners. Volgens de legende werd de boodschapper Pheidippides teruggestuurd naar Athene met het nieuws van de overwinning. Hij rende de hele afstand zonder te stoppen en riep bij aankomst: "We hebben gewonnen!" voordat hij in elkaar zakte en door uitputting overleed.

Pheidippides is niet alleen de eerste marathonloper, maar meteen ook de eerste marathondode. Zoals bekend overlijden er nog wel eens mensen tijdens een marathon, de schatting is 1 - 2 per 100.000 duizend lopers. Als Pheidippides in onze tijd had geleefd had hij kunnen weten dat extreme inspanning en dat bij warme, griekse, omstandigheden leid tot veel vocht verlies, vooral aan het einde van een marathon kan dit leiden tot uitdroging met als gevolg indikken van het bloed en het makkelijker ontstaan van stolsels in bijvoorbeeld het hart met fatale gevolgen. Kan ook zijn dat hij een aangeboren hartafwijking had, waardoor een fatale ritme stoornis ontstaat, of afwijkende kransslagaders, iets wat alleen met moderne onderzoekingen gevonden kan worden. Het verhaal uit de oudheid vertelt ons niet of Pheidippides onderweg voldoende gedronken heeft. Als hij dit laatse wel had gedaan, dan had het zijn kans op overleven sterk vergroot.

 

Of dit echt gebeurd is of niet, is een ander verhaal (historici zijn het er niet over eens), maar de weg van Marathon naar Athene is inderdaad 42 kilometer lang. Aan het einde van de 19e eeuw ontstond pas het idee om een wedstrijd over deze afstand te houden.

De moderne marathon is ook op een andere manier verbonden met het oude Griekenland, namelijk via de Olympische Spelen. De Grieken hielden om de vier jaar Olympische Spelen, een festival dat bestond uit atletiekwedstrijden en plaatsvond in Olympia, ter ere van Zeus. Er bestaan diverse legenden over de oorsprong van deze traditie, maar waarschijnlijk begonnen de spelen in de 8e eeuw v. Chr. en werden vervolgens meer dan duizend jaar lang gehouden.





Peter op trainingskamp in het Olympia Stadion te Olympia net na de start
vanaf de oude startlijn, verder v.l.n.r zijn loophazen Noa, Jonne, Luco en Elsa

 
De Olympische traditie werd in de 19e eeuw nieuw leven ingeblazen in Europa, en er werd besloten ook een langeafstandsloop in het programma op te nemen: de marathon. De man aan wie dit idee wordt toegeschreven, heet Michel Bréal, een Franse filoloog die het idee voorlegde aan de oprichter van het Internationaal Olympisch Comité, Pierre de Coubertin.

En zo werd in 1896 tijdens de eerste moderne Olympische Spelen in Griekenland, de eerste marathonwedstrijd gelopen. Zeventien lopers namen deel aan de wedstrijd waarvan slechts negen de finish haalden. De wedstrijd werd gewonnen door de Griek Spyridon Louis. Deze wedstrijd ging overigens over een afstand van 40 km.

De officiële afstand van de marathon zoals die tot heden geldt, werd voor het eerst gelopen bij de derde Olympische Spelen, die van 1908 in Londen. Toen werd de oorspronkelijke afstand van 25 mijl verlengd naar 26 mijl, dit om louter organisatorische redenen ten gevolge van een verzoek van het Britse koningshuis. De afstand kwam enigszins overeen met die van de eerste Griekse marathon: 42 km en 195 meter, de afstand tussen de start op het terrein voor Windsor Castle tot de finishlijn die precies voor de Koninklijke tribune in het White City Stadion in West-Londen was uitgezet.
Op de volgende Olympische Spelen werd er echter weer een andere afstand gelopen, en pas 12 jaar later werd internationaal definitief vastgelegd dat de marathon over 42 km en 195 meter verlopen zou moeten worden.

De marathon werd al snel razend populair, maar bleef tot ver in de tweede helft van de 20e eeuw een evenement alleen voor mannen. Dit leidde tot steeds meer protest van vrouwelijke atleten. Soms waren er vrouwen die onofficieel de marathon liepen, zoals Kathrine Switzer, die in 1967 de marathon van Boston uitliep.

Het zou toch nog tot 1984 duren voordat de marathon voor vrouwen werd opgenomen als Olympisch onderdeel. In dat jaar werd in Los Angeles de Amerikaanse hardloopster Joan Benoit de eerste vrouw die een Olympische marathon won.

In 2010 vierde de wereld de 2500e verjaardag van de marathon. Wereldwijd worden er elk jaar honderden marathons georganiseerd, en het aantal vrouwelijke deelnemers blijft stijgen. Er zijn tegen woordig tal van hardloopevenementen uitsluitend voor vrouwen.

Bovenstaande informatie komt van Dutch Dunners en de Atletiekunie / ASICS, behalve het cursieve gedeelte en de getoonde foto.